مقدمه
Introduction
جراحی ارتوگناتیک که به جراحی اصلاحی فک یا ارتوسرجری نیز معروف است، بر اساس مطالعات انجمن جراحان فک و صورت آمریکا (AAOMS) روشی پیشرفته و موثر برای اصلاح مشکلات فک بالا و پایین محسوب میشود که میتواند ظاهر صورت، عملکرد جویدن، صحبت کردن و تنفس را بهبود بخشد؛ این جراحی برای رفع مشکلاتی مانند مالاکلوژن (تماس دندانی نادرست)، آپنۀ خواب (خروپف)، درد مفصل گیجگاهی (TMJ) و ناهماهنگیهای ساختاری فک و صورت مناسب است.
طبق تحقیقات منتشر شده در مجله Journal of Oral and Maxillofacial Surgery، این جراحی نه تنها ظاهر صورت را بهبود میبخشد، بلکه عملکردهای حیاتی مانند تنفس و جویدن را نیز تقویت میکند. مطالعات Mayo Clinic نشان میدهد که بیش از 95٪ بیماران پس از جراحی ارتوگناتیک از نتایج درمان راضی هستند.
در گروه تخصصی ما، تحت هدایت دکتر آرش بهاری بندری، خدمات جراحی اصلاح ناهنجاری فک و صورت با استفاده از فناوریهای نوین، مانند برنامهریزی جراحی مجازی (VAS) و جراحی با کمک کامپیوتر (CAS) ارائه میشود تا روند درمان به بهترین شکل ممکن انجام گیرد. استفاده از برنامهریزی سهبعدی (3D Virtual Surgical Planning) بر اساس مطالعات اخیر منتشر شده در Nature Medicine، دقت جراحی را تا 40٪ افزایش میدهد.
ویژگی های خدمت
برنامهریزی دیجیتال
تحلیل دقیق با استفاده از تکنولوژیهای VASو CAS
ساخت ابزارهای جراحی سفارشی
پلیتهای اختصاصی و ابزارهای جراحی تولیدشده با پرینت سهبعدی
اتاق عمل مجهز
انجام جراحی در بیمارستان دارای ICU برای نظارت و ایمنی بیشتر
پیگیری کامل
خدمات پس از جراحی، شامل تنظیم ارتودنسی و نظارت دقیق بر بهبودی.
علائم و تشخیص
بر اساس راهنماهای کلینیکی Cleveland Clinic و Stanford Medicine، کاندیدای مناسب جراحی ارتوگناتیک شامل افراد زیر است:
– ناهماهنگیهای بایت شدید (طبق طبقهبندی Angle Classification)
– آپنه انسدادی خواب تشخیص داده شده توسط متخصص خواب
– درد مزمن TMJ مقاوم به درمانهای غیرجراحی
این معیارها بر اساس استانداردهای بینالمللی تشخیص و درمان تدوین شدهاند.
بنابراین جراحی ارتوگناتیک برای بیمارانی که مشکلات زیر را دارند توصیه میشود:
- ناهماهنگیهای بایت (مالاکلوژن)؛
- درد مفصل فکی (TMJ) یا مشکلات جویدن غذا؛
- مشکلات تنفسی، مانند آپنۀ خواب؛
- ظاهر نامتقارن صورت و ناهماهنگی فکها.
تشخیص شامل مراحل زیر است:
- معاینۀ بالینی توسط جراح متخصص فک و صورت؛
- تصویربرداری پیشرفته سهبعدی برای تحلیل دقیق فک و دندانها؛
- ارزیابی ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی برای تنظیم موقعیت دندانها پیش از جراحی یا پس از آن.
این جراحی شامل چند مرحلۀ مهم است:
1. مشاورۀ اولیه:
ارزیابی دقیق با استفاده از فناوریهای پیشرفته، مانندVAS و CAS برای طراحی برنامۀ درمانی و تدوین طرح درمان مناسب برای هر بیمار انجام میشود.
2. ارتودنسی پیش از جراحی یا پس از جراحی:
بسته به شرایط بیمار، ممکن است دورۀ ارتودنسی پیش از جراحی (6 تا 12 ماه) انجام شود یا در موارد خاص، ابتدا جراحی اجرا شده و ارتودنسی پس از جراحی برای تنظیم نهایی موقعیت دندانها انجام میشود.
3. عمل جراحی:
این جراحی تحت بیحسی عمومی در بیمارستان مجهز و دارای اتاقهای ICU صورت میگیرد. جراحی شامل برشهای دقیق استخوان فک و تثبیت آن با پیچها و پلاکها است.
4. دورۀ بهبودی:
مراقبتهای پس از جراحی شامل رژیم غذایی مایع و مدیریت درد در بازۀ زمانی 2 تا 6 هفتۀ اولیه انجام میشود.
5. ادامۀ درمان ارتودنسی:
درصورت نیاز، تنظیم نهایی بایت و دندانها به مدت چند ماه ادامه دارد تا هماهنگی کامل حاصل شود.
هزینۀ جراحی ارتوگناتیک
هزینۀ جراحی ارتوگناتیک ممکن است تحت تأثیر عوامل زیر باشد:
· نوع جراحی (فک بالا، فک پایین یا دو فکی)؛
· استفاده از تکنولوژیهای نوین، مانندCAS و VAS؛
· مدتزمان دورۀ ارتودنسی پیش یا پس از جراحی؛
· محل انجام جراحی در بیمارستان مجهز به ICU؛
· تجربه و تخصص تیم درمان.
در جلسۀ مشاورۀ اولیه، برآورد دقیق هزینهها و جزئیات پرداخت ارائه خواهد شد.
انواع جراحی ارتوگناتیک
اوستئوتومی فک بالا: اصلاح موقعیت فک بالا و تناسب صورت
اوستئوتومی فک پایین: اصلاح مشکلات موقعیت فک پایین
جراحی دو فکی: اصلاح همزمان فک بالا و پایین
جنیوپلاستی: تغییر شکل و موقعیت چانه برای افزایش زیبایی چهره
SARME: افزایش عرض فک بالا برای تناسب بهتر
اهداف جراحی ارتوگناتیک
بهبود عملکرد فک
اصلاح مشکلات جویدن، صحبت کردن و تنفس
زیبایی چهره
افزایش تناسب صورت و رفع عدم تقارن
کاهش درد
تسکین درد مزمن مفصل فک و سردردهای ناشی از آن
ارتقای سلامت دهان
کاهش خطر پوسیدگی و بیماریهای مرتبط با ناهماهنگی دندانها
افزایش اعتمادبهنفس
بهبود ظاهر و تصویر ذهنی فرد
انواع جراحی ارتوگناتیک
· اوستئوتومی فک بالا: اصلاح موقعیت فک بالا و تناسب صورت
· اوستئوتومی فک پایین: اصلاح مشکلات موقعیت فک پایین
· جراحی دو فکی: اصلاح همزمان فک بالا و پایین
· جنیوپلاستی: تغییر شکل و موقعیت چانه برای افزایش زیبایی چهره
· SARME: افزایش عرض فک بالا برای تناسب بهتر
عوارض شایع جراحی ارتوگناتیک
جراحی ارتوگناتیک یکی از روشهای ایمن و مؤثر در درمان مشکلات فک است؛ اما مانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. عوارض احتمالی عبارتاند از:
تورم و کبودی:
تورم و کبودی معمولاً در هفتههای اول پس از جراحی رخ میدهند و بهتدریج کاهش مییابند.
بیحسی موقت:
در برخی موارد، بیحسی ممکن است در برخی نواحی، مانند لبها یا چانه، رخ دهد؛ این بیحسی اغلب موقت است و در طول زمان برطرف میشود.
عفونت:
احتمال کمی برای عفونت وجود دارد؛ اما با رعایت دقیق دستورالعملهای بهداشتی و مصرف آنتیبیوتیک، قابل پیشگیری و کنترل است.
تأخیر در بهبود:
در موارد خاص، ممکن است روند بهبود و جوش خوردن استخوانها به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
بازگشت جزئی موقعیت فک:
اگر دستورالعملهای پس از جراحی بهدقت رعایت نشوند، احتمال اندکی برای بازگشت نسبی به موقعیت قبلی وجود دارد.
روند درمان جراحی ارتوگناتی
1
مرحله دوم: ارتودنسی پیش از جراحی (ماه دوم تا ماه دوازدهم – در صورت نیاز)
- مدت زمان:
معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه، بسته به شدت مالاکلوژن
- هدف:
آمادهسازی دندانها و قوسهای فکی برای دستیابی به بهترین نتیجۀ جراحی
- پیگیری:
ویزیتهای ماهانۀ ارتودنسی و ارزیابیهای دورهای توسط جراح
- تذکر:
در برخی موارد خاص (رویکرد Surgery-First)، ارتودنسی به بعد از جراحی موکول میشود
3
مرحله چهارم: روز جراحی
- بستری در بیمارستان:
پذیرش در بیمارستان مجهز به ICU
- جراحی:
انجام عمل تحت بیحسی عمومی (مدت: ۲ تا ۵ ساعت بسته به نوع جراحی – تکفکی یا دوفکی)
- تثبیت:
فیکساسیون فکها با پلاک و پیچ تیتانیومی
- مراقبت بلافاصله پس از عمل:
نظارت در ریکاوری و انتقال به بخش یا ICU در صورت لزوم
5
مرحله ششم : بهبودی میانمدت (ماه دوم تا سوم پس از جراحی)
- رژیم غذایی:
گذار به غذاهای نیمهجامد و سپس جامد
- بازگشت به کار:
اغلب بیماران پس از ۴ تا ۶ هفته قادر به بازگشت به کار هستند
- شروع ارتودنسی پس از جراحی:
تنظیم نهایی اکلوژن و بایت
- ویزیتهای کنترل:
هر ۲ تا ۴ هفته توسط جراح و ارتودنتیست
7
مرحله هشتم : پیگیری بلندمدت (سال اول و پس از آن)
- ویزیتهای سالانه:
ارزیابی ثبات نتایج جراحی و سلامت مفصل فک
- پایش عوارض احتمالی:
بررسی بیحسی باقیمانده، ثبات اکلوژن و وضعیت پلاکها
- رضایت بیمار:
ارزیابی نتایج زیبایی و عملکردی
مرحله اول: ارزیابی و برنامهریزی اولیه (هفتۀ اول تا دوم)
- ویزیت اول:
معاینه بالینی توسط جراح متخصص فک و صورت، بررسی سابقه پزشکی و شکایات اصلی بیمار
- تصویربرداری تشخیصی:
انجام سیتیاسکن سهبعدی (CBCT)، عکسهای داخل و خارج دهانی، و قالبگیری دیجیتال یا آلژیناتی
- مشاورۀ ارتودنسی:
ارجاع به متخصص ارتودنسی جهت ارزیابی اولیه و تعیین نیاز به ارتودنسی پیش از جراحی
- برنامهریزی مجازی:
طراحی طرح درمان با استفاده از فناوری VAS و CAS و ارائۀ شبیهسازی نتایج جراحی به بیمار
2
مرحله سوم: آمادگی نهایی برای جراحی (۲ تا ۴ هفته پیش از جراحی)
- ویزیت پیشجراحی:
بررسی نهایی آمادگی دندانها، تأیید طرح جراحی و ساخت اسپلینت جراحی
- آزمایشهای پیش از بیهوشی:
شامل آزمایشهای خون، ارزیابی بیهوشی و کنترل بیماریهای زمینهای
- آموزش بیمار:
توضیح مراقبتهای پیش و پس از جراحی، رژیم غذایی و مدیریت انتظارات
4
مرحله پنجم: دوره بهبودی اولیه (هفتۀ اول تا ششم پس از جراحی)
| روز ۱ تا ۳ |
استراحت کامل، رژیم غذایی مایع، کنترل درد و تورم، مصرف آنتیبیوتیک
| هفتۀ ۱ تا ۲ |
کاهش تدریجی تورم، رعایت رژیم مایع کامل، ویزیت کنترل اول جراح
| هفتۀ ۲ تا ۴ |
شروع غذاهای نرم (پورهای)، کاهش بیحسی و بهبود حسی ناحیه
| هفتۀ ۴ تا ۶ |
بازگشت تدریجی به فعالیتهای روزمره، ویزیت کنترل جراح و ارتودنتیست
6
مرحله هفتم : ارتودنسی تکمیلی و تثبیت نهایی (ماه سوم تا دوازدهم پس از جراحی)
- مدت زمان:
معمولاً ۳ تا ۹ ماه
- هدف:
رسیدن به بایت ایدهآل و ثبات اکلوژن
- پایان درمان ارتودنسی:
خارج کردن براکتها و نصب ریتینر (نگهدارنده)
8
*** نکات تکمیلی
– تایملاین فوق برای اغلب بیماران صادق است؛ اما ممکن است بسته به پیچیدگی مورد، شرایط سیستمیک بیمار یا رویکرد درمانی (Surgery-First) تغییر کند.
– در هر مرحله، هماهنگی بین جراح فک و صورت و متخصص ارتودنسی ضروری است.
– استفاده از فناوریهای VAS و CAS باعث افزایش دقت و کاهش مدت زمان کلی درمان میشود.
تعهد به ایمنی و شفافیت
در گروه تخصصی فک و صورت دکتر بهاری، ایمنی و رضایت بیماران اولویت اصلی است. تیم درمانی ما با استفاده از تجهیزات پیشرفته و روشهای مدرن جراحی، تمام تلاش خود را برای کاهش احتمال وقوع عوارض انجام میدهد. علاوهبر این، تمامی عوارض احتمالی بهصورت دقیق به بیماران توضیح داده میشوند و رضایت آگاهانه از آنها اخذ میشود؛ این فرآیند به بیماران کمک میکند تا با اطمینان و آگاهی کامل تصمیمگیری کنند. همچنین، جراحی در بیمارستانهای مجهز و دارای ICU انجام میشود تا هرگونه عارضۀ احتمالی بهصورت سریع و دقیق مدیریت شود.
خدمات جامع ما
ما در گروه تخصصی فک و صورت دکتر بهاری به تمامی جزئیات درمان شما، از مشاورۀ اولیه گرفته تا پیگیریهای پس از جراحی توجه میکنیم. تیم متخصص ما با استفاده از فناوریهای نوین، درمانی ایمن، کارآمد و مطابق با استانداردهای جهانی را تضمین میکند.
چرا گروه تخصصی فک و صورت دکتر بهاری؟
گروه متخصصین فک و صورت دکتر بهاری با تکیه بر تجربۀ دکتر آرش بهاری بندری در درمان های پیچیده ناحیه فک و صورت، فناوریهای نوین و ارائۀ خدمات شخصیسازیشده، محیطی مطمئن و حرفهای برای درمان جراحی فک فراهم میکند. انعطافپذیری در ترتیب مراحل درمان و امکانات مجهز بیمارستانی نیز از مزیتهای قابل توجه این مرکز است.
جهت مشاهده تصاویر قبل و بعد بیماران به صفحه مراجعه کنید. در بخش سوالات پرتکرار شامل نکات اصلی مد نظر بیماران است.
برای مشاوره و رزرو وقت در کلینیک بهاری فیس، لطفاً با ما تماس بگیرید. ما در هر مرحله از مسیر درمان همراه شما خواهیم بود.
سوالات متداول
۱. جراحی ارتوگناتیک چیست؟
جراحی ارتوگناتیک (Orthognathic Surgery) یا عمل اصلاح فک، روشی پیشرفته برای درمان ناهماهنگیهای ساختاری فک بالا و پایین است. این جراحی نه تنها مشکلات زیبایی صورت را حل میکند، بلکه عملکردهای حیاتی مانند تنفس، جویدن و تکلم را نیز بهبود میبخشد.
۲. چه کسانی نیاز به جراحی فک دارند؟
افرادی که با موارد زیر مواجه هستند:
- ناهماهنگی شدید تماس دندانی (Severe Malocclusion)
- درد مزمن مفصل فکی (TMJ Pain)
- آپنه انسدادی خواب (Obstructive Sleep Apnea)
- مشکلات جویدن یا تکلم
- نامتقارن بودن صورت (Facial Asymmetry)
- عقب یا جلو بودگی شدید فک
۳. بهترین سن برای انجام جراحی ارتوگناتیک چیست؟
معمولاً پس از تکمیل رشد فکها:
- دختران: ۱۶-۱۸ سالگی
- پسران: ۱۸-۲۱ سالگی
- بزرگسالان با ارزیابی دقیق سلامت عمومی
۴. جراحی ارتوگناتیک چقدر طول میکشد؟
- جراحی یک فک: ۲-۳ ساعت
- جراحی دو فک: ۴-۶ ساعت
- موارد پیچیده: تا ۸ ساعت
۵. آیا جراحی فک درد دارد؟
جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود، بنابراین حین عمل درد احساس نخواهید کرد. پس از جراحی:
- ۷۲ ساعت اول: تورم و ناراحتی متوسط
- هفته اول: کنترل درد با مسکنهای تجویزی
- هفته دوم به بعد: کاهش تدریجی ناراحتی
۶. دوره نقاهت چقدر است؟
- بازگشت به کار/تحصیل: ۷-۱۰ روز
- رژیم غذایی نرم: ۴-۶ هفته
- بهبودی کامل: ۳-۶ ماه
- نتیجه نهایی: ۶-۱۲ ماه
۷. هزینه جراحی ارتوگناتیک چقدر است؟
هزینهها بسته به پیچیدگی جراحی متفاوت است، برخی از فاکتورهای تاثیرگذار:
- جراحی یک فک
- جراحی دو فک
- استفاده از تکنیکها و ابزار مدرن جراحی
- امکان پرداخت اقساطی موجود
- مشاوره رایگان: ۰۲۱-۸۲۸۰۱۲۴۲
۸. آیا بیمه جراحی را پوشش میدهد؟
در موارد زیر احتمال پوشش بیمه وجود دارد:
- مشکلات عملکردی شدید (نه صرفاً زیبایی)، تایید بیمه باید قبل از عمل صورت گیرد.
- آپنه انسدادی خواب تشخیص داده شده
- درد مزمن TMJ
- قبل از شروع درمان با بیمه هماهنگ کنید
۹. فک بسته میشود؟
در بیشتر نمونهها خیر، امروزه از کشهای ارتودنسی (Elastics) استفاده میشود که:
- قابل باز کردن در مواقع اضطراری
- امکان تغذیه محدود
- راحتی بیشتر نسبت به سیمکشی قدیمی
۱۰. چه غذاهایی میتوان خورد؟
۲ هفته اول: مایعات (آبمیوه، شیر، آش)
هفته ۳-۶: غذاهای نرم (ماست، پوره، اسموتی)
پس از ۶ هفته: بازگشت تدریجی به رژیم عادی
۱۱. عوارض جانبی چیست؟
عوارض موقت:
- بیحسی لب و زبان (۹۰٪ موارد برمیگردد)
- تورم صورت (۲-۳ هفته)
- کبودی اطراف چشم
عوارض نادر:
- عفونت (کمتر از ۲٪)
- خونریزی شدید (کمتر از ۱٪)
- بیحسی دائمی (کمتر از ۵٪)
12. جای زخم روی صورت میماند؟
خیر، عموما تمام برشها از داخل دهان انجام میشود و هیچ جای زخم ظاهری باقی نمیماند.
۱۳. چگونه آماده جراحی شوم؟
قبل از جراحی:
- ۶-۱۸ ماه ارتودنسی آمادهسازی
- تصویربرداری سهبعدی (3D imaging)
- آزمایشات خون
- ترک سیگار حداقل ۲ هفته قبل
۱۴. چه زمانی نتیجه نهایی مشخص میشود؟
- تغییرات اولیه: ۲-۳ ماه
- بهبودی ۸۰٪: ۶ ماه
- نتیجه کامل: ۱۲-۱۸ ماه
۱۵. آیا جراحی مجدد لازم است؟
در کمتر از ۵٪ موارد ممکن است نیاز به جراحی تکمیلی باشد که معمولاً جزئی و ساده است.
