مقدمه
Introduction
HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی، یک ویروس شایع است که میتواند دهان و گلو را آلوده کند.
این ویروس از طریق تماس مستقیم پوست یا مخاط، مانند بوسیدن، رابطه جنسی دهانی یا تماس نزدیک منتقل میشود. اکثر افراد مبتلا به HPV دهانی هیچ علامتی ندارند و خودشان هم نمیدانند که ویروس را دارند و میتوانند موجب سرایت ویروس به شریک جنسی خود بشوند . این ویروس بیش از 200 نوع مختلف دارد که میتوانند باعث ایجاد ضایعات گلکلمیشکل کوچک روی پوست، ناحیۀ تناسلی و دهان بشوند. ابتلا به این ویروس در بسیاری از مواقع هیچ علامتی ندارد و در افراد با سلامت جسمی خوب، بدون درمان، طی ۱-۲ سال از بدن پاک میشود؛ اما برخی اوقات سیستم ایمنی بدن قادر به حذف ویروس نبوده و برای سالها میتواند در بدن به شکل نهفته باقی بماند. دقیقا مشخص نیست که چرا این ویروس در برخی افراد به راحتی از بدن حذف شده و در برخی دیگر شکل مزمن پیدا میکند اما احتمالا این امر مرتبط با کارآمدی سیستم ایمنی فرد و یا نوع ویروس HPV است. در صورت وجود ضایعات پوستی مخاطی، این ضایعات خود به خود برطرف نمیشوند و حذف آنها نیاز به مداخلات درمانی دارد. این ضایعات منبع انتقال عفونتاند و تماس با آنها میتواند منجر به سرایت ویروس به افراد دیگر شود. برخی سویههای این ویروس، بهویژه انواع 16، 18، 31 و 33 با افزایش ریسک ابتلا به سرطانهای گردن رحم و ناحیۀ حلق و خلف دهان مرتبطاند؛ به عبارت دیگر، در افراد مبتلا به سویههای مذکور ویروس پاپیلومای انسانی احتمال ابتلا به سرطانهای دهان و رحم بیشتر از افرادی است که به این ویروس مبتلا نیستند.
طبق توصیۀ CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا) بچههای 11 تا 12ساله باید در فواصل زمانی مشخصشده (دوز اول، یک ماه بعد از دوز اول، شش ماه بعد از دوز اول) واکسینه شوند. درصورت عدم واکسیناسیون در دورۀ نوجوانی، زنان تا سن 26سالگی و مردان تا سن 21سالگی بهتر است واکسینه شوند. همچنین، بهتر است افراد با سنین بالاتر، بهخصوص اگر در معرض ریسک ابتلا قرار دارند، واکسینه شوند. واکسیناسیون در افرادی که قبلاً به این ویروس مبتلا شدهاند، میتواند مفید باشد؛ چراکه از ابتلا به سویههای پرخطر HPV در آینده جلوگیری میکند. بهطور کلی، واکسیناسیون میتواند با جلوگیری از ابتلا به سویههای خطرناک، ریسک ابتلا به سرطانهای دهانۀ رحم و ناحیۀ اروفارنکس (خلف دهان و حلق) را کاهش دهد.
رعایت بهداشت جنسی از طریق استفاده از کاندوم و کاهش تعداد شرکای جنسی میتواند خطر انتقال HPV را کاهش دهد. افزایش آگاهی عمومی دربارۀ HPV و انجام معاینات منظم، بهویژه غربالگریهای مربوط به سرطان گردن رحم و دهان، به شناسایی زودهنگام تغییرات غیرطبیعی کمک میکند. علاوهبر این، پرهیز از مصرف دخانیات و حفظ یک سبک زندگی سالم با تغذیۀ مناسب و ورزش منظم میتواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به عفونتهای مرتبط با این ویروس کمک کند.
ویژگی های خدمت
Service Property
تشخیص
معاینه کامل دهان و شناسایی ضایعات HPV توسط متخصص بیماریهای دهان
برداشت غیر جراحی
برداشت و حذف ضایعات بدون نیاز به جراحی و بخیه توسط لیزر و RF
غربالگری سرطان دهان
معاینات کامل دهان برای غربالگری سرطان دهان در افراد مبتلا به HPV
روش های نوین تشخیصی و درمانی
فتودینامیک تراپی، براش بیوپسی، oral rinse (غربالگری از طریق دهانشویه)
نحوه و فرآیند درمان
The process and method
معاینۀ کامل دهان توسط متخصص بیماریهای دهان انجام میشود. درصورت مشاهدۀ ضایعه، برداشت ضایعه توسط لیزر و در برخی مواقع، توسط برش با تیغ و بخیه انجام میشود. ضایعه برای تعیین سروتایپ (نوع ویروس) و همچنین، تشخیص قطعی به پاتولوژی فرستاده میشود. درصورتیکه ضایعه مرتبط با سویههایی با ریسک بالا برای ایجاد سرطانهای دهان (انواع 16 و 18) باشد، بررسی دورهای منظم به بیماران توصیه میشود.
برخی بیماران بدون وجود ضایعه داخل دهانشان با ترس از ابتلا به ویروس HPV به متخصص بیماریهای دهان مراجعه میکنند. معمولاً درصورتیکه ضایعۀ قابل مشاهده وجود نداشته باشد، اقدام درمانی لازم نیست و همانطور که گفته شد، در افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند، ویروس بدون بر جا گذاشتن عارضه طی 1 الی 2 سال از بدن پاک میشود؛ اما درصورتیکه بیمار اصرار به ارزیابی بیشتر داشته باشد، میتوان از روش براش بیوپسی یا استفاده از دهانشویه (oral rinse) برای غربالگری و تشخیص ابتلا به ویروس HPV استفاده کرد.
حتماً! در ادامه متن کامل، جامع و منظم با جزئیات بیشتر و تمام پرسشها و پاسخهای بخش اول و دوم آورده شده است. این نسخه مناسب استفاده در وبسایت شماست و به شکلی طراحی شده که خواننده به آسانی بتواند اطلاعات مهم را دریافت کند.
اهمیت واکسیناسیون
Vaccination
واکسن های مختلفی بر علیه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ساخته شده است. واکسن گارداسیل یا واکسن پاپیلوگارد نام های آشنایی در ایران هستند. برند های مختلف واکسن سویه های خاصی از ویروس را پوشش میدهند اغلب از ابتلا به سویه های خطرناک تر مثل سویه های 16 و 18 جلوگیری میکنند و برای بیماران ایمنی فراهم میکنند. واکسن گارداسیل 9 ظرفیتی سویه های متنوع تری را نسبت به واکسن های دیگر پوشش می دهد و در برابر انواع 6، 11، 16، 18، 31 ، 33، 45، 52 و 58 ایمنی ایجاد میکند. طبق توصیه CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها آمریکا) بچه های 11 تا 12 سال باید در فواصل زمانی مشخص شده (دوز اول، 1 ماه بعد از دوز اول، 6 ماه بعد از دوز اول) واکسنه شوند. در صورت عدم واکسیناسیون در دوره نوجوانی زنان تا سن 26 سالگی و مردان تا سن 21 سالگی بهتر است واکسینه شوند. در افرادی با سنین بالاتر به خصوص اگر در معرض ریسک ابتلا قرار دارند بهتر است واکسیناسیون انجام شود.در افرادی که قبلا به اچ پی وی مبتلا شده اند واکسیناسیون میتواند مفید باشد چرا که از ابتلا به سویه های پر خطر HPV در آینده جلوگیری میکند.به طور کلی واکسیناسیون میتواند با جلوگیری از ابتلا به سویه های خطرناک ریسک ابتلا به سرطانهای دهانه رحم و ناحیه اروفارنکس (خلف دهان و حلق) را کاهش دهد.
علائم زگیل دهانی
Symptoms of oral warts
برخی اوقات نماهای نرمال دهان مثل جوانه های چشایی زبان با ضایعات اچ پی وی دهانی اشتباه گرفته میشوند. برای تشخیص و اطمینان از ابتلا به اچ پی وی دهانی بهترین گزینه مراجعه به متخصص بیماری های دهان است.
سوالات متداول
۱. آیا ممکن است HPV دهانی داشته باشم و ندانم؟
بله. در بیشتر موارد عفونت HPV بدون علامت است. یعنی ممکن است ویروس در بدن باشد ولی زگیل، ضایعه یا ناراحتی خاصی وجود نداشته باشد. با این وجود، حتی در حالت بدون علامت هم ویروس قابل انتقال به دیگران است.
۲. آیا ابتلا به HPV حتماً از طریق تماس جنسی است یا از سطوح آلوده یا مخاط و مایعات بدن هم ممکن است؟
ابتلا به HPV عمدتاً از طریق تماس مستقیم پوست به پوست، به ویژه تماس جنسی است. همچنین احتمال انتقال ویروس از طریق تماس با مخاط یا مایعات بدن آلوده (مثل بزاق یا ترشحات تناسلی) وجود دارد، اما این راهها نسبت به تماس جنسی کمتر شایعاند.
احتمال انتقال ویروس از سطوح آلوده بسیار کم است، چون HPV خارج از بدن حساس است و معمولاً در عرض چند دقیقه تا چند ساعت (معمولاً کمتر از ۲۴ ساعت) روی سطوح خشک از بین میرود. بنابراین، تماس غیرمستقیم با اشیاء یا سطوح آلوده معمولاً منجر به انتقال نمیشود.
۳. آیا استفاده از قاشق و چنگال فرد مبتلا به HPV میتواند باعث انتقال ویروس شود؟
احتمال انتقال ویروس HPV از طریق استفاده مشترک از قاشق و چنگال بسیار کم است. ویروس HPV برای زنده ماندن خارج از بدن حساس است و معمولاً روی سطوح خشک، در عرض چند ساعت از بین میرود. با این حال، تماس مستقیم با مخاط یا پوست آلوده مهمترین راه انتقال است. رعایت نکات بهداشتی و استفاده از وسایل شخصی بهترین راه پیشگیری است.
۴. آیا HPV دهانی باعث سرطان میشود؟
۵. آیا HPV بدون وجود ضایعه هم قابل انتقال است؟
۶. اگر علامتی نداشته باشم، چگونه بفهمم آلوده هستم یا نه؟
از آنجا که در افراد سالم با سطوح ایمنی طبیعی به در بیش از ۹۰٪ موارد ویروس طی ۱ الی ۲ سال از بدن بدون ایجاد مشکل خاصی پاک میشود نگرانی درباره ابتلا بدون علامت به HPV وجود ندارد و اقدام
تشخیصی خاصی لازم نیست. اما درصورت اصرار و خواست بیمار به روشهای مختلف میتوان از دهان نمونه تهیه کرد. تستهای خون معمولاً برای تشخیص عفونت فعال HPV مناسب نیستند چرا که آنتی بادی علیه ویروس را نشان داده که میتواند نشانگر ابتلا قبلی بیمار باشد نه عفونت حال حاضر.
۷. اگر مبتلا بودم و ضایعه را برداشتم، چطور بفهمم ویروس از بدنم پاک شده و دیگر مسری نیستم؟
برداشتن ضایعه (مثلاً زگیل) فقط بخش قابل مشاهده ویروس را حذف میکند اما ویروس ممکن است در بافتهای اطراف باقی بماند. برای اطمینان از پاک شدن ویروس باید چند ماه بعد از درمان نمونه برداری HPV از مخاط دهان یا گلو انجام شود (اما ضروری نیست).
۸. آیا ممکن است بیوپسی از رحم منفی باشد اما ضایعه دهانی وجود داشته باشد یا بعدها ایجاد شود؟
بله، امکانپذیر است. بیوپسی از رحم فقط وضعیت ناحیه رحم را نشان میدهد و نمیتواند وضعیت دهان یا دیگر نواحی بدن را مشخص کند. ممکن است فرد در دهان خود به ویروس HPV آلوده باشد و ضایعات دهانی داشته باشد یا بعدها ایجاد شود، حتی اگر نمونهبرداری از رحم منفی باشد. به همین دلیل، بررسی دقیق و جداگانه هر ناحیه اهمیت دارد.
۹. آیا در بیمار مبتلا به زگیل دهانه رحم ممکن است ضایعات دهانی به طور خودبهخود ایجاد شود؟
۱۰. نمونه برداری HPV چیست و چگونه انجام میشود؟ آیا آزمایش خون ابتلا به ویروس را نشان میدهد؟
تشخیص معمولاً با نمونهبرداری از مخاط دهان، گلو یا دهانه رحم انجام میشود. نمونهبرداری با روشهایی مانند کشیدن سواب یا براش بیوپسی (مشابه برسهای تهیه نمونه پاپاسمیر) انجام شده و سپس DNA ویروس در آزمایشگاه شناسایی میشود.
آزمایش خون برای نشان دادن عفونت فعال HPV مناسب نیست، بلکه آنتیبادیهای ویروس را نشان میدهد که فقط مشخص میکند فرد قبلاً با ویروس تماس داشته است، نه اینکه ویروس فعال در بدن دارد.
11. آیا ممکن است تست خون برای HPV منفی باشد اما فرد به ویروس HPV آلوده باشد؟
بله، ممکن است. تست خون معمولاً آنتیبادیهای ویروس را بررسی میکند که نشاندهنده تماس قبلی با ویروس است، ولی نمیتواند عفونت فعال یا وجود ویروس در مخاط دهان یا نواحی دیگر را نشان دهد. بنابراین، حتی اگر تست خون منفی باشد، ممکن است فرد هنوز به HPV فعال در دهان یا ناحیه تناسلی آلوده باشد.
12. روشهای نمونهبرداری از مخاط دهان برای تشخیص HPV کداماند؟
جمعآوری نمونه با سواب (Swab Sampling)
یک سواب نرم بر سطح داخل گونه، کف دهان یا گلو کشیده میشود تا سلولها جمعآوری شوند. این روش کمتهاجمی، ساده و سریع است. سواپ وسیلهای با سر پنبهای است.
براش بیوپسی (Brush Biopsy)
یک برس نرم مخصوص روی ضایعه یا ناحیه مشکوک کشیده میشود تا سلولهای بیشتری برای آزمایش جمعآوری شود. دقت بیشتری نسبت به روش سواب دارد.
بیوپسی بافتی (Tissue Biopsy)
در صورت وجود ضایعه مشکوک، نمونه کوچکی از بافت برداشته میشود تا آزمایش دقیقتر انجام شود. این روش تهاجمیتر است.
دهانشویه (Oral Rinse)
در این روش، فرد یک محلول مخصوص را در دهان میگرداند و سپس تف میکند. سلولها و ذرات ویروس موجود در کل دهان و گلو جمعآوری میشود. این روش غیرتهاجمی و ساده بوده، نمونهبرداری از کل دهان و گلو انجام میشود. برای افرادی که ضایعه قابل مشاهده ندارند مناسب است. اما، دقت و حساسیت پایینتر نسبت به روشهای دیگر داشته و ممکن است غلظت ویروس کم باشد و نتیجه منفی کاذب بدهد.
13. نمونهبرداری از کدام نواحی دهان انجام میشود؟ آیا باید کل دهان نمونهبرداری شود؟
نمونهبرداری معمولاً از نواحی مشکوک مانند زبان، کف دهان، گونهها، لثهها و لوزهها انجام میشود. اگر ضایعه مشخصی وجود نداشته باشد، ممکن است نمونهبرداری از چند ناحیه کلیدی انجام شود یا از شستشوی دهان برای نمونهگیری جامع استفاده شود.
14. فتوداینامیک تراپی (PDT) چیست و آیا باعث درمان HPV میشود؟
فتوداینامیک تراپی یا PDT یک روش درمانی است که با استفاده از یک ماده حساس به نور و تابش نور خاص، سلولهای غیرطبیعی یا ضایعاتی مانند زگیلها را تخریب میکند. این روش میتواند ضایعات ناشی از HPV را حذف کند، اما به تنهایی ویروس HPV را به طور کامل از بین نمیبرد. یعنی PDT بیشتر برای درمان ضایعات قابل مشاهده کاربرد دارد و نمیتواند عفونت ویروسی نهفته را کاملاً پاک کند.
15. روشهای شایع برداشت زگیل دهانی چیست؟
روشهای رایج برداشتن زگیل دهانی شامل موارد زیر است:
1. جراحی برداشتن (Excision): ضایعه با تیغ جراحی برداشته میشود. این روش معمولاً برای زگیلهای بزرگ یا مقاوم استفاده میشود.
2. لیزر درمانی: با استفاده از لیزر، بافت زگیل تخریب میشود. این روش دقت بالایی دارد و خونریزی کمی ایجاد میکند.
3. کرایوتراپی: ضایعه با نیتروژن مایع منجمد شده و از بین میرود. مناسب برای زگیلهای کوچک و سطحی است. بیشتر برای ضایعات پوستی و دهانه رحم کاربرد دارد.
4. فتوداینامیک تراپی (PDT): ماده حساس به نور روی ضایعه گذاشته شده و با تابش نور خاص، ضایعه تخریب میشود. بیشتر برای ضایعات دهانه رحم کاربرد دارد.
5. درمان دارویی موضعی: استفاده از محلولها یا پمادهای مخصوص برای درمان زگیلهای کوچک. بیشتر برای ضایعات پوستی استفاده میشود.
16. آیا بعد از برداشتن زگیل دهانی هنوز مسری هستم؟
17. آیا درمانی برای عفونت HPV بدون علامت وجود دارد؟
18. چگونه میتوان از HPV دهانی پیشگیری کرد؟
واکسیناسیون HPV
· رعایت روابط جنسی ایمن
· پرهیز از تماس مستقیم با ضایعات فعال
· عدم به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند مسواک
19. اگر زگیل دهانی داشته باشم، آیا باید واکسن HPV بزنم؟ آیا بعد از ابتلا به ویروس، واکسن فایدهای دارد؟
بله، حتی اگر زگیل دهانی داشته باشید، واکسن HPV میتواند مفید باشد. واکسن معمولاً از ابتلا به انواع دیگر HPV که هنوز وارد بدن نشدهاند، محافظت میکند و ممکن است به کنترل عفونتهای فعلی کمک کند. البته واکسن نمیتواند ویروسی را که قبلاً وارد بدن شده پاک کند، ولی از ابتلا به انواع پرخطر و ضایعات جدید جلوگیری میکند. بنابراین، دریافت واکسن بعد از ابتلا هم توصیه میشود.
20. اگر بیوپسی نشان دهد که به سویههای پرخطر HPV مبتلا هستم، چه باید کرد؟
ابتلا به سویههای پر خطر به معنی ابتلا حتمی به سرطان در آینده نیست. همانطور که کشیدن سیگار ریسک ابتلا به سرطان را افزایش میدهد در افراد مبتلا به سرطان دهان شیوع ابتلا به سویههای ۱۶ و ۱۸ اچپیوی بیشتر گزارش شده است. در این شرایط باید حتماً تحت نظر متخصص بیماریهای دهان و دندان و همچنین متخصص زنان باشید. معاینات و پیگیریهای منظم انجام دهید تا وضعیت ضایعات کنترل شود. همچنین رعایت سبک زندگی سالم مانند ترک سیگار و تقویت سیستم ایمنی به کنترل بیماری کمک میکند.
